Statystyka publiczna zapewnia rzetelne, obiektywne i systematyczne informowanie społeczeństwa, organów państwa i administracji publicznej oraz podmiotów gospodarki narodowej o sytuacji ekonomicznej, demograficznej, społecznej oraz środowiska naturalnego. Wypełnienie tego zobowiązania gwarantuje m.in. realizacja spisów rolnych.
Wyniki spisu rolnego są jedynym źródłem, które pozwala dokładnie scharakteryzować polskie rolnictwo. Służą władzom lokalnym i centralnym do podejmowania trafnych decyzji strategicznych, opartych na analizie danych.
Obowiązek realizacji spisów nakłada na państwa członkowskie Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady, jak również wynika on z rekomendacji FAO, zawartych w dokumencie pn. Światowy program spisów rolnych rundy 2020 r. W państwach członkowskich ONZ pełne badanie realizowane jest raz na 10 lat i obejmuje wszystkie gospodarstwa rolne. Poprzedni Powszechny Spis Rolny odbył się w Polsce w 2010 r.
Najbliższy Powszechny Spis Rolny będzie prowadzony w całej Polsce od 1 września do 30 listopada 2020 r., według stanu w dniu 1 czerwca 2020 r.
Ustawa o spisie rolnym reguluje zakres, formę i tryb przeprowadzenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego powszechnego spisu rolnego w 2020 r., oraz zakres, formę i tryb prac związanych z przygotowaniem i opracowaniem wyników spisu.
Ustawa o powszechnym spisie rolnym (plik do pobrania).
Realizacją spisu rolnego kierują kolejno:
- Generalny Komisarz Spisowy – Prezes GUS, dr Dominik Rozkrut;
- Zastępca Generalnego Komisarza Spisowego – dyrektor Centralnego Biura Spisowego (CBS) – dr Janusz Dygaszewicz;
- Wojewódzki komisarz spisowy – wojewoda w wojewódzkim biurze spisowym, którego zastępuje dyrektor właściwego urzędu statycznego;
- Gminny komisarz spisowy – wójt/burmistrz/prezydent w gminnym biurze spisowym.
- osób fizycznych (gospodarstwach indywidualnych);
- osób prawnych;
- jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.
- Samospis internetowy przeprowadzony za pośrednictwem interaktywnej aplikacji, która będzie dostępna na tej stronie internetowej;
- Telefonicznie – dzwoniąc na infolinię spisową pod numer 22 279 99 99
- Telefonicznie, w celu przeprowadzenia spisu w wywiadzie telefonicznym,
- Bezpośrednio – w celu przeprowadzenia spisu w wywiadzie bezpośrednim w miejscu dogodnym dla użytkownika gospodarstwa rolnego.
O CO ZAPYTAMY W SPISIE ROLNYM
Formularz spisowy jest podzielony na 11 działów. Wydaje się, że to dużo, jednak należy pamiętać, że nie wszystkie pytania, czy nawet całe działy będą dotyczyć Państwa gospodarstwa rolnego.
Chcemy podkreślić, że formularz spisowy nie zawiera pytań, na które odpowiedzi GUS uzyska ze źródeł administracyjnych.
Poniżej przedstawiamy zakres informacji, które będziemy zbierać w poszczególnych działach formularza. Zapoznanie się z nim ułatwi i skróci czas trwania samospisu czy wywiadu. Należy pamiętać, że spis zostanie przeprowadzony w miesiącach wrzesień – listopad br., a będziemy pytać o dane według stanu na dzień 1 czerwca br., lub za okres 12 miesięcy liczony od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie. Zachęcamy do poświęcenia chwili czasu na przypomnienie sobie i przygotowanie niezbędnych informacji przed rozpoczęciem spisu.
DZIAŁ I – UŻYTKOWANIE GRUNTÓW
- W dziale tym zapytamy, czy gospodarstwo rolne 1 czerwca 2020 r. użytkowało/posiadało grunty niezależnie od tytułu władania, tj.: własne, dzierżawione od innych oraz wspólne, ale tylko w części przypadającej użytkownikowi.
- Zbierane będą dane o powierzchni (w hektarach lub arach) poszczególnych rodzajów gruntów wchodzących w skład gospodarstwa.
- Należy pamiętać, że do powierzchni gruntów gospodarstwa rolnego nie zaliczamy gruntów własnych, które zostały wydzierżawione innym osobom.
- Użytki rolne pozostałe to użytki wyłączone z produkcji i płodozmianu, jednak znajdujące się w kondycji pozwalającej na ich szybką i przy poniesieniu niewielkich nakładów rekultywację. Jeśli tak nie jest, należy ich powierzchnię ująć w pozostałych gruntach.
- Ogrody przydomowe, to powierzchnie, na ogół koło domu, wykorzystywane do uprawy roślin przeznaczonych do spożycia przez gospodarstwo domowe rolnika. Nie należy tu ujmować powierzchni ogrodów ozdobnych, trawników, czy terenu wykorzystywanego w celach rekreacyjnych.
- W tej części formularza zostaną zebrane informacje, według stanu na dzień 1 czerwca br., o powierzchni zasiewów wszystkich upraw rolnych i ogrodniczych, w plonie głównym i poplonach, z wyszczególnieniem czy są to uprawy w gruncie czy pod osłonami.
- W celu uniknięcia sytuacji pominięcia roślin, które z reguły są uprawiane na mniejszych powierzchniach, pierwsze pojawią się pytania o ogólną powierzchnię uprawy (w ha,a):
- kwiatów i roślin ozdobnych, w podziale według ich przeznaczenia, tj. na cele ozdobne lub na rozsady/nasiona,
- ziół i przypraw, w podziale według ich przeznaczenia, tj. na cele ozdobne lub na rozsady/nasiona.
- Dodatkowo zapytamy o powierzchnię uprawy grzybów jadalnych, wyjątkowo w m2 i w okresie 12 miesięcy liczonym od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 roku włącznie.
- Zwierzęta gospodarskie to zwierzęta utrzymywane w celu osiągnięcia korzyści gospodarczych, np. produkcji mięsa, mleka i innych produktów zwierzęcych, a także w przypadku koni, wykorzystywane jako siła pociągowa i dla celów rekreacyjnych oraz sportowych.
- W spisie zbierane będą dane o liczbie poniżej wymienionych gatunków zwierząt gospodarskich, ale tylko tych, które znajdowały się 1 czerwca br. w spisywanym gospodarstwie rolnym:
- bydła w podziale na grupy wiekowo – użytkowe,
- świń w podziale na grupy wagowo – użytkowe,
- owiec w podziale na grupy użytkowe,
- kóz w podziale na grupy użytkowe,
- drobiu w podziale na gatunki,
- koni,
- królików,
- pozostałych zwierząt futerkowych,
- pni pszczelich,
- pozostałych gatunków (utrzymywanych dla uzyskania mięsa czy wełny) razem (np.: jeleniowate, dziki, świniodziki, lamy, alpaki), w tym zwierząt jeleniowatych (jelenie, sarny, daniele, łosie, renifery).
- Należy pamiętać, że spisowi podlegają zwierzęta gospodarskie, które:
- były własnością użytkownika gospodarstwa rolnego lub członków jego gospodarstwa domowego, i które znajdowały się w gospodarstwie rolnym lub przebywały na wypasie na gruntach nie stanowiących gospodarstw rolnych (np. redyki),
- należały do innych niż ww. właścicieli, i które przetrzymywane były czasowo lub stale w spisywanym gospodarstwie,
- wyjątek stanowią pnie pszczele, które należy spisać u ich właściciela niezależnie od miejsca gdzie się znajdowały.
- W dziale III zbierane będą także dane o sposobie utrzymania bydła, świń i kur niosek, o:
- liczbie stanowisk dla bydła w różnych typach obór,
- prowadzeniu wypasu pastwiskowego (czas trwania i liczba wypasanego bydła),
- liczbie stanowisk dla świń w różnych typach chlewni,
- liczbie stanowisk dla kur niosek w różnych typach kurników.
- Dane zbierane w dziale IV dotyczą okresu 12 miesięcy liczonego od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie.
- W tej części formularza poprosimy rolników o podanie jakie nawozy mineralne oraz wapniowe (według nazw handlowych) i w jakiej ilości (w decytonach (dt) lub w litrach masy towarowej, w przypadku nawozów wapniowych tylko w dt) zużyto do nawożenia w gospodarstwie rolnym. Zapytamy także o ogólną (bez podziału na uprawy) powierzchnię nawożoną (w ha,a) ww. nawozami.
- Kolejne pytania będą dotyczyły nawozów naturalnych (tj.: obornika, pomiotu ptasiego, gnojówki i gnojowicy). Poprosimy o podanie następujących informacji:
- ilość zużytego obornika i pomiotu ptasiego (w dt), gnojówki i gnojowicy (w m3) oraz ogólna (bez podziału na poszczególne uprawy) powierzchnia (w ha,a) na której zastosowano wymienione nawozy,
- jaki procent dostępnych w gospodarstwie nawozów naturalnych wykorzystano do nawożenia,
- rodzaje zastosowanych metod aplikacji nawozów naturalnych (rozrzutowo, bez przyorania, przez rozlewanie pasmowe lub aplikację doglebową) i udział ilości nawozów naturalnych zastosowanych wskazanymi przez respondenta metodami w ogólnej ilości nawozów naturalnych zużytych do nawożenia (w %),
- ilość nawozów naturalnych wywiezionych do innego gospodarstwa lub biogazowni (w dt lub m3),
- ilość nawozów naturalnych przywiezionych do gospodarstwa w celu nawożenia (w dt lub m3),
- sposób przechowywania nawozów naturalnych (na pryzmach kompostowych, na płycie obornikowej, pod podłogą rusztową, na głębokiej ściółce, w zbiorniku) i udział ilości nawozów przechowywanych określonymi przez respondenta sposobami w ogólnej ilości nawozów naturalnych przechowywanych w gospodarstwie (w %),
- czas przechowywania nawozów naturalnych (w miesiącach).
- Dodatkowo zapytamy o to czy w gospodarstwie zastosowano, a jeśli tak, to ile zużyto (w dt) nawozów organicznych, innych niż nawozy zielone, obornik, pomiot ptasi, gnojówka, gnojowica. Należy tu uwzględnić odpady przemysłu spożywczego, osady ściekowe, poferment.
- Dane zbierane w tym dziale dotyczą okresu 12 miesięcy liczonego od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie.
- Zbierane będą informacje o liczbie zabiegów środkami ochrony roślin wykonanych na następujące grupy upraw: zboża, warzywa, sady i inne uprawy trwałe oraz pozostałe uprawy (uprawy okopowe, w tym ziemniaki, uprawy strączkowe, motylkowe, przemysłowe, oleiste, pastewne, zioła, kwiaty, trawy polowe i truskawki), a także w magazynach.
- W kolejnym pytaniu poprosimy o zaznaczenie odpowiedzi, z jakiego rodzaju wsparcia korzystał respondent przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu środków ochrony roślin (do wyboru: doradztwo personalne, systemy wspomagania, informacja o progach ekonomicznej szkodliwości, prowadzony monitoring organizmów szkodliwych, inne źródła).
- Zapytamy także o liczbę niestandardowych urządzeń do zabiegów środkami ochrony roślin (tj.: zaprawiarek, opryskiwaczy ręcznych, taczkowych lub plecakowych, specjalnych instalacji w szklarniach lub tunelach i innego sprzętu).
- Poprosimy również o ocenę znajomości zasad integrowanej ochrony roślin (do wyboru: wysoka, średnia, niska, brak znajomości tych zasad).
- Informacje o budynkach gospodarskich dotyczą okresu 12 miesięcy liczonego od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie.
- W dziale tym poprosimy o podanie liczby i powierzchni (w m2) specjalistycznych budynków inwentarskich (obór, chlewni, kurników). Spisowi nie podlegają budynki wielofunkcyjne lub budynki inwentarskie, gdzie utrzymywane są dwa lub więcej gatunków zwierząt.
- Zapytamy także o liczbę i pojemność pozostałych budynków gospodarskich:
- silosów zbożowych i silosów paszowych, sortowni, przechowalni, chłodni i kopców ziemnych (pojemność w tonach)
- silosów na kiszonki oraz stodół (pojemność w m3).
- Zbierane dane dotyczą stanu w dniu 1 czerwca 2020 r.
- W ramach działu VII zbierzemy informacje o:
- liczbie ciągników i ładowarek teleskopowych według ich mocy,
- liczbie wybranych maszyn i urządzeń rolniczych: kombajnów (zbożowych, buraczanych, ziemniaczanych, do zbioru owoców), silosokombajnów, kopaczek do ziemniaków, pras i przyczep zbierających, sadzarek do ziemniaków, siewników, agregatów uprawowych, opryskiwaczy polowych i sadowniczych, rozsiewaczy nawozów i wapna, rozrzutników, robotów udojowych,
- liczbie maszyn wykorzystujących sygnał GPS.
- Dodatkowo zapytamy czy rolnik w okresie 12 miesięcy kończącym się 1 czerwca 2020 r., korzystał z maszyn lub urządzeń będących własnością innych gospodarstw rolnych lub firm usługowych (odpowiedź „Tak” lub „Nie”).
- Dane zbierane w tym dziale dotyczą okresu 12 miesięcy liczonego od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie.
- Jeżeli użytkownik sprzedawał wytworzone w gospodarstwie produkty rolne oraz zwierzęta gospodarskie, to zapytamy jaką część (w %) tej sprzedaży stanowiła sprzedaż bezpośrednio konsumentom (tj. na targowiskach, we własnych sklepach czy w ramach sprzedaży międzysąsiedzkiej).
- Wytworzone w gospodarstwie produkty mogą być też spożywane przez członków gospodarstwa domowego użytkownika. W związku z tym zapytamy, czy wartość samozaopatrzenia żywnościowego stanowi więcej niż 50% wartości końcowej produkcji rolniczej. Poniższy schemat wyjaśni, co należy rozumieć pod wymienionymi pojęciami.
- W gospodarstwie rolnym oprócz działalności rolniczej, mogą być prowadzone inne działalności, w tym inna niż rolnicza działalność zarobkowa bezpośrednio związana z gospodarstwem rolnym. „Bezpośrednio związana” oznacza, że wykorzystywane są zasoby gospodarstwa rolnego (teren, pracownicy, budynki gospodarskie, maszyny, itp.) i/lub produkty rolne w nim wytworzone.
- Jeżeli taka działalność jest prowadzona zapytamy o jej:
- rodzaje, czy prowadzona jest np. agroturystyka, usługi lub przetwórstwo produktów rolnych,
- znaczenie dla gospodarstwa rolnego, tzn. poprosimy o określenie przybliżonego procentowego udziału przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług z działalności gospodarczej innej niż rolnicza bezpośrednio związanej z gospodarstwem rolnym w wartości ogólnej sprzedaży produkcji gospodarstwa rolnego, którą przyjmuje się za 100%.
- Należy podkreślić, że w spisie nie będziemy zbierać danych o wielkości ani o wartości wytworzonej w gospodarstwie produkcji rolniczej czy sprzedaży produktów rolnych oraz wyrobów i usług z działalności innej niż rolnicza, ani o wartość uzyskiwanych dopłat bezpośrednich. Prosimy, żeby respondenci przypomnieli/ przygotowali sobie te informacje tylko jako pomoc do oszacowania i podania danych procentowych, które wymieniono powyżej.
- W dziale tym chcemy uzyskać informacje o tym jakie były źródła dochodów gospodarstwa domowego z użytkownikiem gospodarstwa indywidualnego uzyskanych w okresie 12 miesięcy liczonym od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie.
- Łączne dochody gospodarstwa domowego z użytkownikiem gospodarstwa rolnego stanowią sumę dochodów wszystkich osób (spokrewnionych lub niespokrewnionych) zamieszkujących razem z użytkownikiem gospodarstwa rolnego i wspólnie z nim utrzymujących się.
- Nie będziemy pytali o wielkość dochodów, tylko o ich strukturę. Oznacza to, że łączne dochody gospodarstwa domowego należy przyjąć za 100% i następnie podać w przybliżeniu, ile % stanowiły dochody uzyskane z tytułu:
- prowadzenia działalności rolniczej (należy tu uwzględnić również dotacje związane z produkcją rolniczą),
- prowadzenia na rachunek własny pozarolniczej działalności gospodarczej,
- pracy najemnej,
- emerytur i rent,
- innych niezarobkowych źródeł (np.: zasiłek wychowawczy, program Rodzina 500+, stypendium, dochody z dzierżawy ziemi).
- W dziale tym zapytamy kto i w jakim wymiarze czasu pracował w okresie 12 miesięcy liczonym od 2 czerwca 2019 r. do 1 czerwca 2020 r. włącznie (tzw. aktywność stała):
- przy produkcji rolniczej w spisywanym gospodarstwie rolnym,
- w pozarolniczej działalności gospodarczej (inna niż rolnicza działalność zarobkowa bezpośrednio związana z gospodarstwem rolnym i pozostała).
- W gospodarstwach indywidualnych pracować może użytkownik i członkowie jego rodziny oraz pracownicy najemni.
- W obu ww. typach gospodarstw rolnych spisywana będzie osoba kierująca gospodarstwem rolnym. W gospodarstwach indywidualnych kierującym jest na ogół, choć nie zawsze, użytkownik. W gospodarstwach rolnych osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej kierującym jest pracownik najemny.
- Dla osoby kierującej, oprócz informacji o wymiarze czasu pracy, zbierzemy, według stanu na dzień 1 czerwca 2020 r., następujące dane: rok urodzenia, płeć, wykształcenie (w tym kursy doszkalające), rok rozpoczęcia kierowania gospodarstwem rolnym. Zapytamy także czy dla kierowanego przez tę osobę gospodarstwa rolnego został sporządzony indywidualny plan bezpieczeństwa (dokument dotyczący występujących w gospodarstwie zagrożeń dla życia i zdrowia oraz zasady służące ich zapobieganiu).
- Odpowiedź na pytania o czas pracy będzie polegała na zaznaczeniu odpowiedniego pola w formularzu. Jako pracę na pełny etat przyjęto 2120 godzin (265 dni roboczych po 8 godzin pracy dziennie). Respondent będzie miał do wyboru następujące zakresy wymiaru czasu pracy:
- poniżej 0,05 etatu (tj. 1-14 dni, a więc poniżej pół miesiąca),
- od 0,05 do poniżej 0,25 etatu (tj. 15-66 dni, a więc od pół miesiąca do 3 miesięcy),
- od 0,25 do poniżej 0,5 etatu (tj. 67-132 dni, a więc od 3 do 6 miesięcy),
- od 0,5 do poniżej 0,75 etatu (tj. 133-198 dni, a więc od 6 do 9 miesięcy),
- od 0,75 do poniżej 1 etatu (tj. 199-264 dni, a więc od 9 do 12 miesięcy),
- 1 etat (tj. 265 dni i więcej) - oznacza 1 pełny etat lub 12 miesięcy w roku i przedział ten dotyczy również osób, które przepracowały większą liczbę godzin w ciągu roku niż odpowiadającą 1 etatowi.
- Dodatkowo, dla członków rodziny użytkownika gospodarstwa indywidualnego, poprosimy o podanie informacji czy w tygodniu od 26 maja do 1 czerwca 2020 r. (tzw. aktywność bieżąca) wykonywali pracę w gospodarstwie rolnym i poza nim.
- powierzchnię stawów rybnych i objętość urządzeń do chowu i hodowli ryb,
- gatunki utrzymywanych ryb.
KTO JEST OBJĘTY SPISEM ROLNYM?
Powszechny Spis Rolny 2020 obejmie wszystkie gospodarstwa rolne zarówno osób fizycznych (tj. gospodarstwa indywidualne) jak i osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.
Spisywane będą gospodarstwa, które 1 czerwca br. prowadziły działalność rolniczą.
Do działalności rolniczej prowadzonej przez gospodarstwo rolne zalicza się:
- uprawę roślin, która obejmuje: wszystkie uprawy rolne (w tym również uprawę grzybów jadalnych), warzywnictwo i ogrodnictwo, szkółkarstwo, hodowlę i nasiennictwo roślin rolniczych i ogrodniczych,
- chów i hodowlę zwierząt gospodarskich, tj. bydła, owiec, kóz, koni, świń, drobiu, królików, pozostałych zwierząt futerkowych, zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych (np. dziki, sarny, daniele, lamy) i pszczół,
- utrzymywanie gruntów rolnych, już niewykorzystywanych do celów produkcyjnych, według zasad dobrej kultury rolnej (zgodnie z normami).
- gospodarstwa rolne o powierzchni 1 ha i więcej użytków rolnych,
- gospodarstwa rolne o powierzchni poniżej 1 ha użytków rolnych (w tym nieposiadające użytków rolnych) prowadzące działy specjalne produkcji rolnej lub produkcję rolną (roślinną i/lub zwierzęcą) o znaczącej, określonej następującymi progami skali: 0,5 ha dla: drzew owocowych, krzewów owocowych, warzyw gruntowych, truskawek gruntowych oraz chmielu; 0,3 ha dla szkółek sadowniczych i szkółek ozdobnych; 0,1 ha dla tytoniu; 5 sztuk dla bydła ogółem; 20 sztuk dla świń ogółem; 5 sztuk dla loch; 20 sztuk dla owiec ogółem i kóz ogółem; 100 sztuk dla drobiu ogółem; 10 sztuk dla zwierząt dzikich utrzymywanych w systemie fermowym; 20 pni dla pszczół.
PRAWO